Het Götakanaal

We hebben het achter ons gelaten, dit wonder van Zweden, en zijn aangekomen in Mariestad gelegen aan het Vänern meer. Om de lezers een beetje een beeld te geven van dit “kanaal” zullen we de meest opvallende zaken van dit kanaal voor jullie op papier zetten.

De Drentse hoofdvaart of het Prinses Margriet kanaal, dat zijn kanalen. Een mooie diepe en rechte geul, al dan niet met de hand uit gegraven. Langs een kanaal hoort een weg met daarop voort razend verkeer en om de paar kilometer een dorpje, een brug en een café.

Onder het begrip kanaal verstaan de zweden heel wat anders. Zij hebben hun uiterste best gedaan om elk recht stuk in dit kanaal te vermijden. Voordurend slingert deze waterweg in allerlei bochten, zoals eens de door ons nijvere Nederlanders gekanaliseerde stroompjes in ons eigen land. Het slingeren van het Götakanaal kan ook te maken hebben met het feit dat ze hier bergen hebben die van rots zijn gemaakt. Op sommige stukken is het kanaal zo smal dat twee boten elkaar niet kunnen passeren en er gewacht moet worden. En op andere stukken liggen natuurlijke meren die zo breed zijn dat je de overkant bijna niet kunt zien.

Tussen 1810 en 1832 is dit kanaal gegraven, vertelt de folder die wij in Mem uitgereikt hebben gekregen, door 58.000 Zweedse soldaten. Nou lijkt ons graven in dit land één van weinige dingen die je hier niet kunt doen. Vrijwel het hele “kanaal” loopt tussen heuvels door en volgens ons hebben de Zweedse soldaten het grootse deel door de rotsen moeten hakken. Zo heel erg veel hebben ze nu ook weer niet gehakt, omdat meer als de helft van het kanaal uit natuurlijke meren bestaat. In het foldertje staat overigens ook nog het gerucht dat Russische krijgsgevangenen het grootste gedeelte hebben gegraven, maar dat dat niet waar is. Wat wij natuurlijk voor zoete koek slikken, maar wat door Geert Mak nog maar eens grondig moet worden onderzocht.

We begrijpen nog steeds niet waarom de Zweden het Götakanaal niet gewoon de Göta-watervallen hebben genoemd. Vanuit Mem ga je 90 meter omhoog in bijna 30 sluizen. Het zijn niet de sluizen zoals we die kennen van de Nederlandse binnenwateren of onze Zeesluizen. Gemiddeld hebben ze een verval van 3 meter maar er zijn er verschillende bij die een veel groter verval hebben. Wordt je boot omhoog geschut dan is het zaak om je kostbare bezit goed vast te houden. Zijn de lage sluisdeuren éénmaal dicht dan wordt er een klep in de hoge sluisdeur opengezet, waardoor het water met grote kracht naar binnen spuit. Het net nog zo rustige water veranderd in een kolkende en schuimende massa, waarbij je steeds tegen de rotswand geslingerd dreigt te worden of tegen de boot van de buurman. Het Götakanaal is naar onze mening dus eigenlijk een getemde waterval.

De maximale snelheid op het kanaal is 5 Knopen en inhalen kan eigenlijk niet. Je vaart dus in een clubje boten dat je bij elke sluis weer tegen komt. De driekoppige bemanning van de Panic vaart met twee vingers in de neus, alle handen in de zakken fluitend deze sluizen in en uit, waardoor we alle tijd hebben om eens goed kritisch naar de verrichtingen van de andere sluisgangers te kijken of een praatje te maken met mensen op de kade. Het is zelfs mogelijk om snel even een ijsje te kopen of een boodschap te doen. Elke sluis is weer eventjes aanleggen in een haven.

Het mooiste van het Götakanaal zijn de sluiswachters. Zij worden waarschijnlijk bij een modellen bureau geselecteerd. Prachtige blonde meiden gekleed in een gele polo met een blauwe korte broek. Altijd het verplichte zwemvestje aan, met daaraan een portofoon. Bij het invaren van de sluis groeten ze je vriendelijk met het Zweedse HEY, HEY. Behulpzaam houden ze je op de hoogte wat je na de haar toevertrouwde sluis kan verwachten. Zo komen ze je vriendelijk vertellen dat je voor de volgende sluis nog even een kwartiertje moet wachten. Wij weten natuurlijk wel dat dat weer minstens driekwartier wordt, maar wat maakt dat uit dat als zo’n Zweedse schone je zo blij aankijkt. En na elke sluis word ons een goede reis gewenst en worden we vriendelijk na gezwaaid. Vooral aan Emma die aan het begin van het Götakanaal stond, bewaren wij goede herinneringen. Geduldig heeft zij ons de gang van zaken uitgelegd, folders uitgereikt en een goede reis gewenst. Het bezoek aan haar kantoortje werd alleen een klein beetje overschaduwd door de torenhoge tol die voor het kanaal werd gevraagd, maar wij konden toen de overweldigende hoeveelheid natuurschoon langs het kanaal ook nog niet bevroeden. Bij een enkele sluis staat een jongeman de boel te bedienen. haartjes in de gel, zonnebrilletje. Communicatief zijn ze niet, maar Ria ziet er prima schoonzoon materiaal in….