De Havenmeester

De havenmeester.

Na tientallen jachthavens te hebben bezocht en na over van alles te hebben geschreven, is een voor ons zo belangrijke figuur nog niet aanbod geweest. Elke jachthaven heeft aanlegplaatsen en toiletten en natuurlijk de figuur die daar het beheer over heeft: de zogenaamde Haven meester. Met al onze opgedane ervaring zijn we nog niet in staat geweest om hier een soort gemiddelde uit te destilleren en blijft ons weinig anders over dan de extremen van deze soort te beschrijven.

Meppel

Misschien weten niet alle Meppelers het, maar ook ons fraaie stadje aan de Reest heeft een echte havenmeester. De gemeentehaven aan het Westeinde wordt beheerd door een door de gemeente aangestelde beambte. Hij is in een keurig, maritiem uniform gestoken en heeft om het beeld te completeren een korte grijze baard laten staan. Tegen een uur of vier in de middag komt hij met zijn auto aanrijden en parkeert deze bij het havenkantoor. Daarna maakt hij bedaard een ommetje langs de haven. Nieuwe passanten worden aangesproken en verzocht om het havengeld, dat € 0,50 per meter bootlengte per nacht bedraagt, te voldoen. Voor dit vorstelijke bedrag kunnen zij dan niet alleen overnachten in Meppel maar ook gebruik maken van het onlangs verbouwde toiletgebouw en douche met warmstromend water. In Meppel is het prima geregeld. Overigens hopen wij niet al te prima, want we hebben nog steeds geen rekening ontvangen van het havengeld van begin december tot 1 mei en hopen dat dat zo blijft.

Stavoren

Als je de haven van Stavoren in vaart heeft de havenmeester je al gespot. Terwijl je aanvaart, loopt hij een steiger op en roept met zeer luide stem iets naar je. Door geen enkel binnen komend jacht is dit te verstaan. Bij het binnenvaren staat altijd de motor aan en kun je eigenlijk niet eens vertaan als er wat van het voordek van je eigen boot wordt geschreeuwd. Het is aannemelijk dat de havenmeester een aanwijzing geeft waar je moet gaan liggen, maar omdat dit niet te verstaan is, zoekt iedereen naar eigen goeddunken een plaats in de haven. Deze volstrekte willekeur in ligplaatsen hindert de beste man niet in het minst, want aan het begin van de avond komt hij in vol ornaat langs de nieuwkomers om het havengeld te incasseren.

Borkum

Borkum heeft een bijzondere jachthaven met een bijzondere havenmeester. Deze haven heeft het aanzien of hij vlak voor de tweede wereldoorlog is gemaakt, vervolgens gebombardeerd door de geallieerden en nooit meer hersteld. Kortom het is één grote puinhoop en heeft niets met Duitse Gründlichkeit te maken. Direct naast de jachthaven ligt een groot restaurant, van waaruit het toezicht op de jachthaven plaatsvindt. Toezicht is eigenlijk een groot woord. Eigenlijk zou je beter kunnen zeggen dat daar een kassa staat waarin je geld kunt storten, want dat is het enige waaruit het beheer bestaat. Bij het binnen komen in het restaurant liet de havenmeester ons eerst 10 minuten aan de bar staan, omdat hij duidelijk meer interesse had in één van de serveersters. Hoewel wij geheel in zeilpakken, inclusief reddingsvesten, het restaurant betraden, moest hij toch eerst informeren “wass wir wünschten”. Bij de vraag naar een ligplaats voor een nachtje werd alleen het bedrag genoemd dat we hem daarvoor verschuldigd waren. Geen enkele uitleg over het reilen en zeilen in deze haven werd ons gegeven. Waarschijnlijk ook niet verwonderlijk als je bedenkt dat het toilet afgesloten werd na 10 uur ’s ochtends en pas weer open ging om 5 uur ’s middags. En je voor een douche eerst weer een sleutel moest gaan halen in het restaurant bij één van de obers die je net zo lang laat wachten op de sleutel als dat je moet wachten op een biertje op een terras in de zomer. De grote half ronde roestige poort, met bovenin de naam van de haven, die je bij het betreden van de jachthaven door moest, riep bij ons vreemde associaties op.

Kopenhagen

In deze prachtige hoofdstad van Denemarken kun je met je bootje bijna midden in het centrum gaan liggen in de Kristiana haven. Door een grondige literatuurstudie en deugdelijke navigatie zijn we daar terecht gekomen. Een havenmeester bleek onvindbaar te zijn, dus daar hebben we de boeken nog maar eens op nageslagen en daar in stond vermeld dat hij alleen tussen 6 en 7 uur in de avond aanwezig zou zijn. Geen enkel probleem want terwijl Nico belangrijke zaken op het station af had te handelen, zou Paul voor het havenkantoor gaan zitten wachten om de nodige formaliteiten af te handelen. Toen het inmiddels half acht was begon er toch wel wat twijfel te ontstaan over de veronderstelde aanwezigheid van deze havenmeester. Het is natuurlijk niet zo erg dat niet kunt betalen maar als je geen code voor de douche en toilet hebt, is dat toch wel lastig. Tegen acht uur de moed opgegeven en terug naar de boot. Nog maar nauwelijks aangekomen werd er op de voorpreekstoel geklopt, jawel door de havenmeester. Het bleek dat Paul voor het verkeerde havenkantoor had zitten wachten. Deze havenmeester had de zaken prima voor elkaar met pasjes voor stroom en toilet. Zijn haven kantoor was maar 200 meter van onze boot verwijderd en hij was "bijna" dag en nacht aanwezig. 200 meter hemelsbreed wel te verstaan maar een goed half uur lopen, omdat het aan de overkant van het water lag. Beide keren dat we daar heen gelopen waren schitterde hij door afwezigheid. Leuk om te vermelden over deze haven is dat er op het terrein een winkel met artikelen uit Groenland is gevestigd, waar je niet alleen rendierenvlees kunt kopen maar ook allerlei artikelen van zeehondenbont.

Ventspils

De jachthaven van Ventspils is een verhaal apart. Een deel van een oude vissershaven op een industrieterrein is jaren geleden ingericht als jachthaven. Na deze gebeurtenis is er van enig onderhoud zo te zien geen sprake meer geweest en is alle verf van het havengebouw afgebladderd en zitten er gaten in de steigers. Direct naast de jachthaven staat ook nog een fabriek waarvan onduidelijk is wat deze produceert, behalve dan verstikkende rook die in walmen over het water waait. Bij het aanvaren van de haven is het wel goed opletten, omdat deze vol drijft met drijfhout, flessen en dooie vissen. De havenmeester is echter een prima kerel. Hij spreekt geen woord over de grens, begrijpt geen enkele vraag maar vindt alles “No problem”. Omdat wij een hele dag in deze haven hebben gelegen, gaf ons dat mooi de gelegenheid om zijn wijze van aanpak te observeren. Bij aankomende schepen ging hij op de kade staan om aangeworpen trossen te vangen. Dit ging hem niet makkelijk af omdat hij steeds zijn handen vol had met papieren voor de noodzakelijke administratie. Halverwege de aanleg procedure begon hij al gegevens te vragen die hij zelf op een formulier in ging vullen. De haven van herkomst, het aantal nachten dat de nieuwe bezoeker bleef en de achternaam van de schipper. Door het volstrekte gebrek aan talenkennis vroegen we ons af of er iets van de gegevens op zijn papier klopte maar dat zal ongetwijfeld “No problem” zijn geweest.

Lohusalu

De havenmeester van deze havenplaats met het mooiste sanitair van het noordelijk halfrond (echt waar, design!) heeft een warm plekje in ons hard gekregen. Na een barre tocht zijn we hier aan gekomen en de havenmeester stond ons op het buitenste havenhoofd op te wachten. Met een heldere stem bulderde hij het nummer van onze ligplaats over het water en voor we daar aankwamen stond hij op de steiger om onze touwen aan te pakken en te helpen met afmeren. Zonder dat we ergens om hoefden te vragen, gaf hij de codes van het toilet gebouw. Omdat we geen Estlandse kronen hadden, konden we gewoon in de ons vertrouwde euro’s afrekenen. Een half uur na onze aankomst had hij de Nederlandse vlag gehesen naast het havenkantoor. Daarna trok de beste man zich terug in zijn schitterende hoog gelegen havenkantoor, van waaruit hij niet alleen de haven kon overzien, maar ook de hele baai die daarvoor lag. Mogelijk was zijn geweldige behulpzaamheid ook het gevolg van het feit dat wij de enige gasten in zijn haven waren.

Tallinn

De jachthaven van Tallinn is een verhaal apart, evenals de havenmeester. Deze jachthaven is gebouwd voor de Olympische zomerspelen in 1980. Het zal toentertijd een staaltje van moderne vormgeving zijn geweest maar nu ligt het er verwaarloosd bij. Een havenkantoor hebben ze toen niet neergezet en om dit gemis op te heffen staat er nu een container op het terrein met daarin de havenmeesteres. Een leuk blond meisje van een jaar of achttien dat net als de rest van de vrouwelijke bevolking van Estland platina geblondeerd haar heeft en een voorkeur heeft voor kleren die we in Nederland als dellerig zouden aanmerken. Zij zit in deze container en in eerste instantie dachten wij dat dat het enige was dat zij deed. Bij het aanmelden moesten we onze eigen gegevens invullen in een groot boek. Zij vertelde nog dat dit de tweede dag was dat ze dit werk deed en dat we van haar verder eigenlijk niets hoefden te verwachten. Na lang aandringen gaf ze ons de code van het toilet en waar de douche was dat wist ze niet. De pinautomaat werkte niet en draadloos internet was er ook niet. Dat dit meisje geen eigen initiatief had bleek een vergissing. Zij heeft uitgevonden waar de douche was en om dit niet iedere keer uit te hoeven leggen, heeft ze over het terrein met een spuitbus verf een groene lijn getrokken. Omdat er op het terrein nog al wat auto’s stonden, die op het moment van verven blijkbaar niet konden worden verplaatst, heeft de groene lijn uiteindelijk wel een heel grillig karakter gekregen. Overigens is dit volgens ons de enige innovatie van de haven na 1980 en dat moeten we deze blonde dame toch maar na geven.

Helsinki

De meest kleurrijke havenmeester tot nu toe heeft HMVK jachtclub in Helsinki. Een jonge man die deze haven tot in de puntjes verzorgt en prima Engels spreekt. Bij onze aankomst stond hij al bij de diesel pomp te wachten. Behulpzaam gooide hij een touw aan zodat Nico de Panic naar de kant kon trekken. Dat het touw niet goed aan de kade bevestigd was en los schoot zodra Nico ging trekken, achterover viel en bijna zijn rug brak, is een kleinigheid waar we niet over zullen zeuren. Deze broodmagere havenmeester heeft een zeer diepe basstem en spreekt Engels met een grappig Fins accent. Het leukste aan hem is echter dat hij consequent als hij uit zijn kantoortje komt, zijn werkhandschoenen aandoet, een zonnebril en een hoed opzet. Voor deze consequentie hebben we allebei een diep respect, temeer omdat hij ongeveer om de tien minuten voor het één of andere klusje naar buiten komt. Hij was zelfs niet te beroerd om naast onze boot te poseren voor een foto. We hopen van harte dat alle Finse jachthavens zulke geweldige havenmeesters hebben.